Biblioteki prześcigają się w kreowaniu nowej oferty dla swoich odbiorców. Chęć przyciągnięcia jak najszerszego grona osób sprawia, że przestrzeń biblioteczna zyskuje specjalistyczne funkcje. To, co jeszcze kilka lat temu wydawało się być obowiązkiem dzisiaj przechodzi pewien kryzys popularności

Początek XXI wieku to okres, kiedy biblioteki przychodziły znaczną transformację. Dotyczyło to z jednej strony starych budynków, które przechodziły modernizację i zyskiwały nowy wygląd. Z drugiej strony powstawały nowe budynki biblioteczne, które swoimi funkcjami dopasowywane były do potrzeb osób aktywnie uczestniczących w życiu bibliotek. Ten stan rzeczy doprowadził do sytuacji, kiedy biblioteki zaczynały się znacznie od siebie różnić

Nowoczesne budynki z salami do prowadzenia różnorodnych aktywności, a także wyposażeniem umożliwiającym specjalistyczne aktywności np. sale komputerowe czy w późniejszym czasie pomieszczenia ze sprzętem możliwym prowadzenie zajęć z wirtualnej rzeczywistości były zastawiane z odnowionymi budynkami, które jednak nie posiadały tak bogatego wyposażenia (budynki adaptowane na funkcje biblioteczne). Tym samym powstawała pewna rozbieżność między książnicami.

Możliwość wypożyczania większości książek do domu oraz powszechny dostęp do internetu osłabiły rolę czytelni. W wielu mniejszych bibliotekach stały się one niewykorzystywaną przestrzenią, często służącą jedynie do przechowywania książek. Tymczasem rosnąca oferta zajęć wymagała dodatkowego miejsca, dlatego czytelnie zaczęto adaptować na przestrzenie do spotkań i warsztatów, a ich pierwotna funkcja stopniowo zanikała.

Przekształcenie czytelni w przestrzeń do różnorodnych aktywności było naturalne – stoły i krzesła ułatwiały organizację konkursów, warsztatów czy spotkań autorskich. Bibliotekarze często dostosowywali układ mebli do zajęć z grupami. Widząc, że czytelnie rzadko pełnią swoją pierwotną funkcję, dyrektorzy zaczęli je zastępować bardziej elastycznymi przestrzeniami, lepiej dostosowanymi do potrzeb użytkowników i oferty biblioteki.

Likwidacja czytelni była stopniowym procesem, wynikającym z obserwacji i zmieniających się potrzeb bibliotek. Nie zniknęły one jednak wszędzie – w bibliotekach naukowych i akademickich nadal pełnią kluczową rolę, często po modernizacjach, oferując miejsca do pracy cichej i specjalistyczny sprzęt. W innych placówkach ich funkcję przejęły strefy czytelnicze z wygodnymi miejscami do lektury, dostosowane do nowych oczekiwań użytkowników.

Zmiana funkcji czytelni nie jest łatwa, głównie ze względu na księgozbiór, który często zawiera przestarzałe książki naukowe i popularnonaukowe. Internet zastąpił bibliotekę jako główne źródło wiedzy, co zmniejszyło zainteresowanie czytelniami. Ograniczone budżety bibliotek publicznych sprawiły, że nowości naukowe przestały być kupowane, a podręczne księgozbiory uległy dezaktualizacji. W efekcie użytkownicy przestali z nich korzystać. Kluczowym dylematem bibliotekarzy pozostaje decyzja – ubytkować czy pozostawić książki, które choć są jedynym źródłem wiedzy w niektórych dziedzinach, często tracą aktualność.