Światowy Dzień Umiejętności Czytania obchodzony jest 8 września z inicjatywy UNESCO i ma na celu zwrócenie uwagi na znaczenie umiejętności czytania i pisania jako podstawowych narzędzi rozwoju człowieka. To święto to doskonała okazja dla bibliotek szkolnych, aby podkreślić rolę książki i biblioteki w procesie kształcenia, a także zainspirować uczniów do refleksji nad tym, jak ważne są kompetencje czytelnicze w życiu codziennym i przyszłej pracy zawodowej.

Dlaczego warto obchodzić święto w bibliotece?

Umiejętność czytania to podstawa edukacji i samorozwoju. W bibliotece szkolnej obchody tego dnia mogą służyć:

• budowaniu świadomości, że czytanie to nie tylko obowiązek szkolny, ale także pasja i sposób na poznawanie świata,
• pokazaniu różnorodności tekstów – od literatury pięknej po komiksy, poradniki czy prasę,
• wzmocnieniu działań na rzecz promocji czytelnictwa wśród uczniów i ich rodziców,
• integracji społeczności szkolnej wokół wspólnego celu, jakim jest rozwój umiejętności czytania.

Wskazówka dla bibliotekarza: przygotuj wydarzenia angażujące uczniów w różnym wieku – najmłodszym zaproponuj zabawy literowe, starszym – dyskusje i konkursy.

Propozycje zajęć i działań w bibliotece

1. Wystawa „Czytam, więc wiem”

Przygotuj ekspozycję książek i materiałów, które pokazują wartość czytania – od literatury pięknej, przez reportaże i książki popularnonaukowe, aż po publikacje rozwijające kompetencje językowe. Dodaj cytaty o sile słowa i wiedzy.

2. „Czytanie na czas” – zabawa dla klas młodszych

Zorganizuj konkurs, w którym uczniowie czytają krótkie teksty na głos, a następnie odpowiadają na pytania sprawdzające zrozumienie. To świetny sposób, by pokazać, że liczy się nie tylko tempo, ale także umiejętność interpretacji.

3. Warsztaty „Jak czytać ze zrozumieniem?”

Dla starszych klas przygotuj ćwiczenia z tekstami popularnonaukowymi lub publicystycznymi. Można je uzupełnić o quizy i zadania, które pokażą, że czytanie krytyczne i analiza treści to umiejętności potrzebne w dorosłym życiu.

Wskazówka: wykorzystaj materiały z prasy młodzieżowej czy portali edukacyjnych – uczniowie chętniej analizują teksty związane z ich zainteresowaniami.

4. Głośne czytanie z udziałem gości

Zaproszeni nauczyciele, rodzice czy lokalne autorytety mogą przeczytać fragmenty swoich ulubionych książek. To wydarzenie buduje most między pokoleniami i pokazuje, że czytanie jest wartością uniwersalną.

5. Gra biblioteczna „Znajdź ukryte słowo”

Przygotuj zabawę polegającą na odnajdywaniu fragmentów tekstów w książkach rozstawionych w bibliotece. Każdy fragment zawiera wskazówkę prowadzącą do kolejnej książki. Finałem jest odkrycie „tajnego hasła”.

6. Konkurs plastyczny „Moje życie z książką”

Poproś uczniów o stworzenie ilustracji, plakatu lub kolażu przedstawiającego rolę czytania w ich życiu. Prace mogą ozdobić bibliotekę i stać się częścią wystawy.

Jak wykorzystać święto do promocji biblioteki?

• Relacje w mediach społecznościowych i na stronie szkoły – zdjęcia z wydarzeń, prace uczniów i krótkie nagrania z głośnego czytania.
• Specjalna półka z książkami „dla każdego” – przygotuj różnorodne propozycje: od powieści po komiksy i poradniki.
• Stała akcja czytelnicza – wykorzystaj dzień jako początek całorocznej kampanii, np. „10 minut głośnego czytania dziennie”.
• Współpraca z nauczycielami i rodzicami – zaproponuj im udział w wydarzeniu i dzielenie się własnymi sposobami na rozwijanie czytelnictwa.

Wskazówka: nie zapomnij o dokumentacji – wpisz wszystkie działania do dziennika biblioteki i uwzględnij w sprawozdaniu rocznym.

Biblioteka szkolna to nie tylko przestrzeń czytelnicza – to także miejsce, gdzie kształtuje się postawy obywatelskie i społeczne. Wykorzystanie Dnia Demokracji może pomóc:

• rozwinąć u uczniów świadomość obywatelską i odpowiedzialność społeczną,
• wprowadzić młodzież w świat wartości takich jak wolność, równość i tolerancja,
• zorganizować działania integrujące społeczność szkolną,
• zaprezentować bibliotekę jako centrum edukacji obywatelskiej w szkole.

Wskazówka dla bibliotekarza: nie ograniczaj się do jednorazowej akcji – włącz temat demokracji w długofalowe działania biblioteki, np. cykl spotkań tematycznych.

Propozycje zajęć i działań w bibliotece

1. Wystawa książek i materiałów „Demokracja w literaturze i historii”

Przygotuj ekspozycję publikacji o prawach człowieka, historii Polski i Europy, ważnych postaciach walczących o wolność oraz książek młodzieżowych, które podejmują temat sprawiedliwości i równości.

Wskazówka: uzupełnij wystawę cytatami z Konstytucji RP, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka czy fragmentami literatury młodzieżowej.

2. Debata oksfordzka w bibliotece

Zorganizuj debatę dla starszych klas na temat np. „Czy młodzież powinna mieć większy wpływ na życie szkoły?” lub „Internet sprzyja demokracji – za i przeciw”. Debata pozwala uczyć się argumentacji i szacunku do odmiennego zdania.

3. Symulacja wyborów szkolnych

Przygotuj „głosowanie” w bibliotece – uczniowie mogą oddać głosy np. na ulubioną książkę, autora lub bohatera literackiego. To prosty sposób, aby wytłumaczyć, jak działają wybory.

Wskazówka: przygotuj urnę wyborczą, karty do głosowania i komisję złożoną z uczniów – dzięki temu wydarzenie będzie miało realistyczny charakter.

4. Warsztaty „Moje prawa – moje obowiązki”

Zorganizuj zajęcia, podczas których uczniowie w grupach opracują kodeks praw i obowiązków ucznia. Można porównać go z zapisami w Statucie Szkoły i dyskutować o podobieństwach i różnicach.

5. Konkurs wiedzy o demokracji

Przygotuj quiz online lub tradycyjny test dotyczący podstawowych pojęć (konstytucja, wolność słowa, prawa człowieka). Zwycięzców nagródź książkami o tematyce historycznej i społecznej.

Jak wykorzystać obchody do promocji biblioteki

• Opublikuj relację z wydarzeń na stronie szkoły i w mediach społecznościowych.
• Przygotuj gazetkę ścienną z ciekawostkami i cytatami o demokracji.
• Włącz rodziców i nauczycieli – zaproś ich do udziału w czytaniu fragmentów książek lub do komisji wyborczej podczas symulacji wyborów.
• Zadbaj o dokumentację – każde działanie wpisz do dziennika biblioteki i wykorzystaj w sprawozdaniu rocznym.

Wskazówka: współpraca z nauczycielami historii, WOS-u i języka polskiego pozwoli rozszerzyć działania i zwiększyć zainteresowanie uczniów.

22 września przypada Dzień bez Samochodu – międzynarodowa akcja promująca zrównoważony transport i świadome wybory ekologiczne. To idealna okazja, by włączyć się w obchody również w przestrzeni biblioteki. Święto to nie tylko wpisuje się w ideę odpowiedzialności społecznej, ale może stać się pretekstem do promocji czytelnictwa, budowania lokalnych partnerstw i przyciągania nowych użytkowników.

Biblioteka jako miejsce otwarte i zaangażowane społecznie może w ciekawy sposób dołączyć do kampanii. Warto już z wyprzedzeniem przygotować komunikat do lokalnych mediów, szkoły, urzędu gminy czy ośrodka kultury i zaproponować wspólne działania.

Poniżej kilka praktycznych pomysłów na działania w bibliotece z okazji Dnia bez Samochodu:

• Promocja „czytelników na dwóch kółkach” – każda osoba, która 22 września przyjedzie do biblioteki rowerem, hulajnogą lub przyjdzie pieszo, otrzymuje drobny upominek (zakładkę, gadżet biblioteczny, kod do e-booka).

• Rejestr „czytelników bez samochodu” – lista odwiedzających tego dnia bez użycia auta, z możliwością wzięcia udziału w losowaniu książkowej nagrody.

• Akcja „Podziel się trasą” – na tablicy w bibliotece lub w mediach społecznościowych użytkownicy mogą zaznaczyć swoją codzienną trasę do biblioteki (pieszo, rowerem, autobusem).

• Spacer literacki po okolicy – trasa z przystankami, podczas których bibliotekarz czyta fragmenty książek związanych z ruchem, podróżą lub przyrodą.

• Warsztaty „Zrób to sam – eko środki transportu” – zajęcia plastyczne dla dzieci, podczas których tworzą kartonowe rowery, balonowe auta lub plakaty zachęcające do rezygnacji z samochodu.

• Wystawa tematyczna – książki o podróżowaniu, ekologii, komunikacji miejskiej i zdrowym stylu życia.

• Spotkanie z gościem – zaproszenie lokalnego aktywisty, przedstawiciela stowarzyszenia rowerowego lub pasjonata podróży bez samochodu.

Do akcji warto włączyć również działania promocyjne w internecie:

• Dodaj do profilu biblioteki grafikę „Dzień bez Samochodu – jestem z Biblioteką”.

• Zrób relację na żywo lub zdjęcia z wydarzeń, oznaczając je specjalnym hashtagiem, np. #BibliotekaBezAuta.

• Zachęć czytelników do dzielenia się zdjęciami ze swojej trasy do biblioteki – nagrodź najciekawsze.

Organizując Dzień bez Samochodu w bibliotece, warto zadbać o współpracę z innymi instytucjami – szkołą, przedszkolem, klubem sportowym czy lokalnym przewoźnikiem. Wspólne działania zwiększają zasięg i tworzą realne poczucie zaangażowania społecznego.

Co ważne – tego dnia warto także zadbać o siebie. Własny przykład bibliotekarza, który przyszedł pieszo czy przyjechał na rowerze, ma większą moc niż najpiękniejszy plakat.

30 września to Dzień Chłopaka – święto coraz popularniejsze w szkołach i instytucjach kultury. Choć często obchodzone nieformalnie, może stać się doskonałym pretekstem do promocji biblioteki, integracji użytkowników i wprowadzenia nieco humoru w codzienną pracę. Biblioteki, szczególnie te szkolne i publiczne, mogą w tym dniu zaprosić młodych czytelników – i nie tylko – do wspólnego świętowania.

Dzień Chłopaka w bibliotece warto potraktować jako wydarzenie tematyczne – niezobowiązujące, wesołe, ale z wartościowym przesłaniem. To idealna okazja do prezentowania męskich postaci z literatury, organizowania zabaw i konkursów, a także angażowania użytkowników poprzez działania promujące czytanie.

Poniżej kilka pomysłów na działania biblioteczne z okazji Dnia Chłopaka:

• Literacki plebiscyt „Kto jest największym bohaterem?” – użytkownicy głosują na ulubione postacie męskie z książek (np. Sherlock Holmes, Harry Potter, Antek Cwaniak); wyniki prezentujemy w formie plakatu.

• „Paczka dla chłopaka” – losowanie książki-niespodzianki z literatury młodzieżowej, przygodowej lub komiksowej wśród wypożyczających chłopców/mężczyzn.

• Quiz wiedzy „Czy znasz tych bohaterów?” – zabawa w rozpoznawanie postaci literackich na podstawie cytatów lub krótkich opisów.

• Warsztaty tematyczne – np. zajęcia z budowania prostych modeli z papieru (samoloty, roboty), mini turniej gier planszowych lub kalambury nawiązujące do literatury przygodowej.

• „Męska półka” – ekspozycja książek dla chłopców i mężczyzn: od przygód i sportu po fantastykę i reportaże.

Warto zadbać o odpowiednią oprawę – plakaty, balony, cytaty z „męskich” książek rozwieszone między regałami, a nawet drobny poczęstunek czy upominek (np. zakładki z hasłem „Czytam, bo jestem gość!”). Świetnym pomysłem będzie stworzenie ścianki zdjęciowej, gdzie każdy chłopak może zrobić sobie zdjęcie z książką i zabawną tabliczką w stylu: „Mój supermoc to czytanie”.

Nie zapominajmy o promocji – Dzień Chłopaka w bibliotece warto zapowiedzieć kilka dni wcześniej na stronie internetowej, w mediach społecznościowych i przez plakaty w placówce. Zachęćmy użytkowników do udziału hasłami typu: „Bądź bohaterem! Wpadaj po książkę na Dzień Chłopaka!”.