Jak wiadomo, dzieci, które czytają regularnie, sięgają po książki także jako dorośli. O zaletach czytelnictwa wie każdy, a jednak wciąż czytamy za mało. Dotyczy to przede wszystkim dzieci i młodzieży płci męskiej. Statystyki są bezlitosne – większość chłopców nie czyta wcale lub sięga po lekturę sporadycznie. Dlaczego tak się dzieje?

W Polsce małym dzieciom czytają przede wszystkim matki. Chłopcy nie mają męskiego wzorca czytelniczego, bo nie widują rzadko widują ojców z książką w ręku. Są zresztą wychowywani według stereotypu: chłopak ma być aktywny, odważny, wysportowany, interesować się samochodami i technologią.

Czytanie jest dla chłopców nudne, bo wymaga dłuższego skupienia uwagi, a oni lubią ruch i zmiany. Dlatego, gdy coś czytają, chcą jak najszybciej skończyć lekturę. Badania w szkołach brytyjskich pokazały, że chłopcy wolą teksty krótkie, a przy dłuższych pomijają całe fragmenty, przez co trudniej im np. odpowiadać na pytania na temat przeczytanych treści.

Przyczyną niechęci chłopców do czytania może być fakt, iż czynność ta niejednokrotnie sprawia im trudności. A przecież umiejętność czytania przydaje się do przerabiania materiału zawartego w podręcznikach. Im mniej przeczytanych książek, tym mniejszy zasób słownictwa i tym trudniej przyswaja się wiedzę. Niestety, chłopcy nie potrafią przyznawać się do niepowodzeń, więc rzadziej proszą o pomoc, przez co zaniedbują umiejętność czytania niejednokrotnie na długie lata. Większość z nich odkłada książki już w wieku 9 lat. Wcześniej niż dziewczęta kończą także edukację.

Chłopcy nie lubią sięgać po pozycje, w których główni bohaterowie to dziewczęta (kobiety), a wiodące wątki dotyczą relacji, miłości i romansów. Wolą akcję od dialogów. A męskiej literatury jest na rynku wydawniczym nadal za mało. Biblioteczki domowe świecą pustkami, a większość chłopców rzadko odwiedza księgarnie i biblioteki.

W życiu człowieka są dwa ważne okresy, kiedy czytanie staje się kluczowe. Pierwszy to wczesne dzieciństwo. Głośne czytanie przez rodziców, najlepiej codziennie, pobudza w mózgach maluchów neurony i stymuluje prawą półkulę mózgową, dzięki czemu rozwija się wyobraźnia i kreatywność. Bonusem jest fakt, że te dzieci szybciej zaczynają czytać samodzielnie. Nawet, jeśli w jakimś okresie swojego życia porzucą książki, raczej na pewno odnajdą do nich drogę jako dorośli.

Drugi okres krytyczny to wiek szkolny. Niestety czas ten raczej zniechęca do czytelnictwa, ponieważ uczniowie zmuszani są do sięgania po lektury obowiązkowe, które nie idą w parze z ich zainteresowaniami. Niejednokrotnie opisują one obcy dzieciom świat, w dodatku niezrozumiałym językiem. Jak już wiemy, chłopcy poddają się wtedy lub próbują ominąć problem czytając tylko fragmenty zalecanych książek. Tracą wtedy motywację do czytania czegokolwiek. Wolny czas wykorzystują na surfowanie po internecie i media społecznościowe.

Ale ci młodzi ludzie nie są jeszcze straceni. Szkoła i biblioteki mogą zachęcać ich do czytelnictwa na różne sposoby. W tej misji wspierają ich różne organizacje wymyślające atrakcyjne projekty dla dzieci i młodzieży, w tym także skierowane właśnie do chłopców.

Do chłopców trzeba umiejętnie podejść. Najpierw sprawdzić, co lubią robić w wolnym czasie. Przedłużeniem osobistych pasji jest zazwyczaj internet. Jeśli ktoś lubi sport, będzie śledził profile sportowców, przeglądał teksty dotyczące wydarzeń sportowych oraz oglądał filmy pogłębiające wiedzę na temat danej dyscypliny.

Młodsi chłopcy oglądają chętnie filmy o superbohaterach i odgrywają zapamiętane sceny. Starsi sięgają po komiksy, aby bardziej zagłębić się w opowiadanej historii. Szukają w sieci ciekawostek na temat postaci i ich twórców, a także aktorów odtwarzających role ulubionych bohaterów. Ich uwagę przyciągają szczegóły techniczne, tło wydarzeń itp. Wraz z dorastaniem ich zainteresowania poszerzają się, a wraz z nimi rośnie zapotrzebowanie na inne gatunki, np. przygodowe lub sensacyjne. Są także ciekawi otaczającego ich świata, chcą się rozwijać. Wtedy wystarczy podsunąć im atrakcyjny tytuł.

Pamiętajmy jednak, aby zaczynać od tekstów niedługich, bo niewprawni czytelnicy muszą najpierw nauczyć się skupiać uwagę na słowie pisanym i nieco wzbogacić zasób słownictwa. Dzieciom, które w ogóle nie czytają, proponujmy krótkie wpisy internetowe lub teksty z czasopism przeznaczonych dla ich grupy wiekowej. Później możemy podsuwać im formy nieco dłuższe, a dopiero na końcu książki.

Propozycje męskich lektur

Biblioteka szkolna lub publiczna to dobre miejsce na organizowanie szeroko pojętych wydarzeń czytelniczych dla chłopców. Obok ekspozycji ciekawych tytułów warto proponować im zabawy, gry, przedstawienia, podchody i inne aktywności odnoszące się do tematyki wystawy (wybranej serii książkowej, wątków lub bohaterów, tła, dziedziny itp.). Eventy wzbogacone o nośniki audio i wideo, plakaty czy gadżety przyciągną większą liczbę fanów.

Chłopcy lubią rywalizację. Nieustannie się chwalą i porównują. Ten potencjał można wykorzystać do propagowania czytelnictwa. Niech grupa przyjaciół wyznaczy sobie cel (np. minimum pół godziny czytania codziennie albo przeczytanie wszystkich komiksów/książek z wybranej serii) i konsekwentnie go realizuje. Ten, kto pobije rekord w długości codziennego czytania lub najszybciej przejdzie przez serię, dostaje nagrodę.

Pamiętajmy, że przykład idzie z góry. Czytający dorośli wychowują czytających młodych. Biblioteki mogą zatem przyciągać i motywować do czytelnictwa także mężczyzn. Warsztaty, akcje czytelnicze i wymiana książek to tylko kilka z wielu możliwości.