Pamiętajmy, że w szkołach ponadpodstawowych młodzież posiada już pewien zestaw kompetencji i umiejętności związanych z przygotowaniem odpowiednich warsztatów, a także późniejszym ich przeprowadzeniem. Będzie to istotne zwłaszcza w przypadku klas o profilu humanistycznym.

Uczniowie to niezwykle kreatywne osoby. Bardzo często mają wiele pomysłów, które w nieszablonowy sposób mogą przyczynić się do proponowania czytelnictwa Dlatego warto wykorzystać ten potencjał do tego, aby przygotowali oni zajęcia dla grup przedszkolnych. Przeważnie w proces przygotowania takich zajęć będą zaangażowani uczniowie starszych klas szkół podstawowych. W przypadku szkół ponadpodstawowych będą to uczniowie praktycznie wszystkich klas.

Rola uczniów w tym procesie będzie polegała na wyborze tematu i jego opracowaniu. W tych działaniach warto zwrócić uwagę na to, co bardzo często pojawia się w kontekście funkcjonowania bibliotek publicznych. Mam tu na myśli sytuację, w której tematyka proponowanych odbiorcom zajęć nie zawsze musi być stricte związane z książkami. Może obejmować różne obszary zainteresowań uczniów, a co za tym idzie być łatwiejsza do opracowania przez prowadzących. Niemniej jednak we wszystkich tych działaniach warto wpleść książkę i wspólne jej czytanie. Będzie to bowiem okazja do kształtowania kultury słowa i przekazywania jej młodszemu pokoleniu.

W przypadku grup, które prowadzą stałą działalność i współpracę z przedszkolami, warto pomyśleć o rozszerzeniu zakresu obowiązków wykonywanych przez uczniów. Nie chodzi tu o ich wykorzystywanie. Wręcz przeciwnie celem takiego działania jest nauka samodzielności i kształtowanie proaktywnych postaw uczniów.

W modelu dla bardziej zaawansowanych grup warto włączyć uczniów już w proces ustalania terminu spotkań i kontaktu z przedszkolami. To pozwoli na kształtowanie w uczniach umiejętności komunikacyjnych jak również rozwijanie kompetencji organizacyjnych związanych między innymi z planowaniem zajęć. Warto w takim modelu pokazać także uczniom możliwości związane z przeprowadzeniem większej liczby zajęć jednego dnia. Umożliwi to kształtowanie umiejętności skutecznego zarządzania sobą w czasie, jak również dopasowanie się do przedszkolnego rytmu dnia.

Warto zwrócić uwagę na pracę zespołową. Warto pokazać uczniom, że nie wszyscy muszą być aktywnie zaangażowani np. w proces czytania książki. Równie ważnym zadaniem i obszarem prac będą te aktywności, które wymagają zmysłu organizacyjnego. Warto wśród wszystkich prac pamiętać o działaniach promocyjnych i zaangażować uczniów, którzy będą stricte odpowiedzialni za przygotowanie dokumentacji zdjęciowej czy opis działań w przedszkolu. Tworzenie takiej relacji będzie mogło być wykorzystane np. na stronie internetowej biblioteki czy szkolnej szkolnych mediach społecznościowych. To pokaże też uczniom, jak szeroki zakres umiejętności, kompetencje jest potrzebny do tego aby przygotować i promować swoją działalność. Będzie także podstawą do pokazania cyklu pracy, w którym pojawia się planowanie, realizacja i ewaluacja działania.

W przypadku działalności biblioteki szkolnej nie wystarczy tylko dobrze zaplanować działania, by były one skutecznie zrealizowane. Zwłaszcza wtedy, kiedy angażujemy uczniów. Wtedy konieczna jest rozmowa z nauczycielami innych przedmiotów w celu ustalenia zasad uczestnictwa uczniów w działaniach biblioteki szkolnej. Bardzo często zwykła rozmowa pozwoli uniknąć późniejszych sytuacji konfliktowych związanych z nieobecnościami uczniów podczas zajęć edukacyjnych. W działaniach angażujących uczniów warto zwrócić także uwagę na ich plan lekcji. Uczniowie są na tyle sprytni, iż będą planowali wyjścia do przedszkoli w czasie kiedy mają zajęcia, które ich najmniej interesują lub, w których mają największe problemy.

Warto wtedy podkreślić, że dodatkowa działalność związana z promocją czytelnictwa w przedszkolach nie zwalnia uczniów z uzupełnienia braków wynikających z nieobecności. Nie jest to także podstawa do tego, aby wybierać sobie zajęcia, z których będą zwolnieni. Wręcz przeciwnie, powinno to być dopasowane w taki sposób, aby uczniowie brali udział w zajęciach podczas lekcji o niższym priorytecie. Nikt tu nie wartościuje edukacji i poszczególnych przedmiotów. Są jednak zajęcia, takie jak matematyka, język polski, biologia, geografia, które są zdecydowanie bardziej istotne niż na przykład plastyka, muzyka czy godzina wychowawcza. Jest to szczególnie ważne w przypadku uczniów szkół średnich, których przygotowuje się przecież do matury. Pojedyncze wyjście na zajęcia nie będzie stanowiło problemu. Naszym celem jest jednak stworzenie stałej oferty i regularne wizyty uczniów w przedszkolach.

Praktycznie każda placówka ma swoją stronę internetową lub media społecznościowe, gdzie podany jest kontakt.

Równie ważne jak nawiązanie współpracy z przedszkolem jest wcześniejsze uformowanie grupy uczniów, którzy zostaną zaangażowani w to działanie. Jeżeli bowiem nie zbierzemy grupy aktywnych uczniów chcących się zaangażować, nie ma potrzeby, aby udawać się do przedszkola i dokonywać jakichkolwiek ustaleń. Bezzasadne będzie bowiem działanie, w którym to sam nauczyciel bibliotekarz będzie prowadził takie zajęcia. Chyba, że będą to pojedyncze zajęcia realizowane w grupach zerowych, z których dzieci w nowym roku szkolnym rozpoczną naukę w konkretnej szkole. Teraz wybieramy temat zajęć i go opracowujemy.

Warto zapytać nauczycieli wychowawców przedszkolnych jakie zagadnienia będą oni omawiać w swojej podstawie programowej. Nasze zajęcia nie będą wtedy oderwane od toku nauczania w przedszkolu, a co za tym idzie będą miały większe oddziaływanie na uczniów. Wkomponowanie zajęć zgodnych z obowiązującą tematyką materiałów edukacyjnych będzie także łatwiejsze do zaakceptowania przez nauczycieli przedszkolnych. Tu jednak nie musimy się specjalnie obawiać, ponieważ bardzo często nauczyciele są zadowoleni, że biblioteka publiczna czy biblioteka szkolna wychodzi naprzeciw i proponuje im zajęcia edukacyjne.

Kolejnym krokiem jest przygotowanie zajęć. Tutaj możemy pójść w kierunku wersji minimalistycznej i skupić się wyłącznie na przeczytaniu książki. Warto jednak przygotować dodatkowe aktywności, które będą angażowały przedszkolaków. Jest to o tyle proste, że do aktywnego udziału najmłodszych czytelników wcale nie potrzeba specjalistycznego sprzętu ani drogich materiałów.

W promocji czytelnictwa w przedszkolach warto, oprócz samych książek, przygotować dodatkowe aktywności. Do najłatwiejszych form zajęć zalicza się takie, w których to przedszkolaki będą odpowiadały na pytania dotyczące treści książki. W tym celu warto przygotować zestaw pytań, ale także zwykłe kartki, które z jednej strony będą koloru zielonego, z drugiej czerwonego i odpowiednio będą na nich napisane odpowiedzi tak lub nie. Pytania, na które będą odpowiadały dzieci, będą miały tylko te dwie odpowiedzi. Chcąc nawiązać dłuższą rozmowę można zaproponować pytania otwarte. W takim przypadku należy jednak uważać na zbyt rozbudowane odpowiedzi i sytuacje, w których uczestnicy zajęć będą odbiegali od głównego tematu, włączając w to swoje przeżycia czy historie zaczerpnięte z domu.

Oprócz aktywności związanych z pytaniami równie dobrze można zaproponować formę zajęć opartą o aktywności taneczne, muzyczne, artystyczne. Wszystko to doskonale sprawdza się w zajęciach z małymi dziećmi. Zwykła zabawa w kalambury wprowadzi element ruchowy do zajęć i jednocześnie będzie atrakcyjna dla dzieci. Musimy jednak pamiętać, aby zagadki nie były zbyt skomplikowane. Kalambury można doskonale dopasować do treści książki i np. wskazać na bohaterów czy sytuacje z lektury.

Możemy to zrobić w sposób nieszablonowy. Możemy bowiem udać się do przedszkola i w jego murach przeczytać książkę lub przeprowadzić zajęcia opisane powyżej. Równie dobrze jednak możemy wyjść poza schemat i przeprowadzić zajęcia czytelnicze na przykład na placu zabaw.

Dobrym pomysłem będzie także zaproszenie dzieci z przedszkola do biblioteki szkolnej. W tego rodzaju inicjatywę warto włączyć także bibliotekę publiczną. Dzięki temu dzieci będą wiedziały, czym biblioteki różnią się od siebie.

Po przeprowadzeniu zajęć możemy zakończyć naszą współpracę z przedszkolem. Nie wykorzystamy wtedy potencjału promocyjnego. Prowadzenie współpracy z przedszkolem można bowiem przestawić jako atut nie tylko biblioteki szkolnej, ale także całej szkoły. Możliwość realizowania swoich pasji przez uczniów w takiej formie może bowiem stanowić przewagę konkurencyjną szkoły i stanowić czynnik, który będzie decydował o tym, że placówka będzie wybierana przez osoby kończące szkołę podstawową.

Warto także dzielić się swoimi dobrymi praktykami z innymi bibliotekarzami. Doskonałym obszarem w tej materii jest publikowanie artykułów w specjalistycznych czasopismach. Z jednej strony jest to promocja dla nas jako bibliotekarzy i działalności naszej biblioteki szkolnej. Z drugiej strony jest to źródło inspiracji dla innych bibliotekarzy. Żyjąc w kulturze dzielenia się swoim doświadczenie możemy także zyskiwać wiele interesujących inicjatyw pochodzących od naszych kolegów z innych części kraju.

Mówiąc o współpracy z przedszkolami mam raczej namyśli długotrwałe działania. Rzadko kiedy myślimy tylko o jednorazowym wydarzeniu. W przedszkolach bardzo często jest bowiem kilka grup, które można odwiedzić z konkretnym scenariuszem zajęć. To stwarza możliwość do tego, aby zaangażować większą grupę uczniów lub też, aby przygotować więcej różnorodnych zajęć. Mówiąc o kontynuacji zajęć warto skorzystać z kalendarza i poszukać świąt narodowych, w kontekście których można prezentować różne dzieła literackie.

Równie dobrym źródłem inspiracji może być kalendarz świąt nietypowych, w którym znajduje się wiele okazji do tego, aby w nieszablonowy sposób przekazać interesujące wiadomości. Oczywiście wszystkie te działania warto oprzeć o literaturę w ich kontekście pokazywać także książki.