Bezpieczeństwo w sieci – scenariusz
Cel ogólny:
- bezpieczne korzystanie z Internetu.
Cele szczegółowe, uczeń:
- dostrzega zagrożenia związane z korzystaniem z sieci,
- wybiera bezpieczne sposoby używania Internetu,
- wie, gdzie może uzyskać pomoc w przypadku wystąpienia zagrożenia,
- zajmuje stanowisko i potrafi je uzasadnić.
Materiały pomocnicze:
Małe kartki i długopisy
Duży arkusz papieru i flamastry (czarny, zielony i czerwony)
Materiał pomocniczy Sieć
Materiał pomocniczy Bezpieczna sieć
Arkusze papieru A4, flamastry
Materiał pomocniczy W sieci uzależnienia
Czas trwania: 45 minut
Przebieg zajęć:
Przygotowanie
1. Burza mózgów – każdy uczestnik zapisuje na małej kartce coś osobistego na swój temat, czego jeszcze nikomu nie powiedział. Następnie składa karteczkę i chowa do kieszeni. Nauczyciel pyta:
- Kto może przeczytać te informacje? (Tylko osoba, która je zapisała).
- Jeśli poproszę, abyście umieścili swoje kartki na tablicy informacyjnej przy wejściu, żeby każdy mógł je przeczytać, czy zgodzicie się na to? (Nie, ponieważ to prywatne informacje).
2. Wprowadzenie tematu – nauczyciel pyta:
- Czy powinniśmy umieszczać informacje na swój temat w Internecie, żeby każdy mógł je przeczytać? (Nie/Nie zawsze/Nie wszystkie.)
- Jak ktoś może je wykorzystać? (kradzież tożsamości/danych, cyberprzemoc)
Następnie podaje temat lekcji.
Realizacja
1. Mapa myśli– na dużym arkuszu papieru klasa tworzy wspólnie mapę myśli na temat Do czego służy Internet? (wyszukiwanie informacji, oglądanie filmów, słuchanie muzyki, granie w gry online, czytanie wiadomości, kontakt ze znajomymi – czat, komunikator, portal społecznościowy, wysyłanie wiadomości – czat, email, ściąganie plików, aplikacji, gier i filmów, robienie zakupów).
Następnie uczniowie decydują, które z tych czynności są bezpieczne, a które nie i zaznaczają je odpowiednimi kolorami (bezpieczne na zielono, niebezpieczne na czerwono). Gdy uznają, że coś może być zarówno bezpieczne jak i niebezpieczne, zaznaczają to dwoma kolorami.
2. Zajmowanie stanowiska – nauczyciel dzieli pomieszczenie na dwie części. Odczytuje zdania z Materiału pomocniczego Sieć, a uczniowie zajmują stanowisko stając w wybranym miejscu (np. po prawo – tak, po lewo – nie/ przy oknie – tak, przy drzwiach – nie). Chętni uzasadniają swoje wybory.
3. Rozsypanka– uczniowie wykonują zadanie grupowe (Materiał pomocniczy Bezpieczna sieć).
4. Prezentacja– zespoły pokazują swoje prace i krótko dzielą się wrażeniami i przemyśleniami.
5. Pogadanka– nauczyciel opowiada o uzależnieniu od Internetu (Materiał pomocniczy W sieci uzależnienia). Pytania i komentarze uczniów są mile widziane.
Podsumowanie
Zobowiązanie – uczestnicy siadają w kręgu. Każdy podaje jedną, najważniejszą jego zdaniem radę (wskazówkę), która przyda mu się podczas korzystania z Internetu.
Materiał pomocniczy Sieć
Zdania | Prawda czy fałsz? | Uzasadnienie |
Możemy zamieszczać wszystkie prywatne informacje i zdjęcia na portalach społecznościowych. | Fałsz | Takie informacje mogą zostać wykorzystane przez inne osoby (kradzież tożsamości, włamanie na konto email, cyberprzemoc). Rada: Umieszczajcie jak najmniej informacji o sobie, bo pozostaną one tam na zawsze. |
Możemy bezpiecznie korzystać z komunikatorów i czatów. | Prawda | Rada: Pamiętajcie o zasadzie ograniczonego zaufania do osób, z którymi rozmawiacie i zachowajcie ostrożność. |
W sieci lepiej używać nicka (pseudonimu) zamiast swojego prawdziwego imienia i nazwiska. | Prawda | W ten sposób chronimy swoje dane. Również adres email nie powinien zawierać imienia i nazwiska użytkownika. |
Czatowanie z nieznajomymi jest bezpieczne. | Fałsz | Nigdy nie wiadomo, czy nieznajomy jest tym, za kogo się podaje. Może nas wykorzystać, oszukać lub wyłudzić poufne informacje. |
Nie powinniśmy spotykać się w realu z osobami poznanymi w Internecie. | Prawda | Nie ma pewności, kto kryje się za wirtualną postacią i czy nie chce was skrzywdzić. |
Możemy ściagąć dowolne pliki, gry i filmy z Internetu. | Fałsz | Nie wszystkie materiały są bezpieczne (wirusy, złośliwe oprogramowanie ściągane automatycznie na komputer/telefon). Nie zawsze jest to legalne (piractwo). Rada: Zapytaj rodziców, co możesz ściągać. |
Wypełnianie ankiet online, żeby uzyskać dostęp do jakichś materiałów, jest OK. | Fałsz | Informacje, które podajemy, krążą w sieci i mogą wykorzystane niewłaściwie. |
Nie powinniśmy otwierać wiadomości (maile, SMS-y) od nieznajomych. | Prawda | Może to być spam (np. link, który umożliwi komuś włamanie do naszego systemu). |
Wylogowanie się ze skrzynki mailowej nie jest konieczne. | Fałsz | Za każdym razem trzeba się wylogować. Nie wolno także udostępniać innym swoich haseł. |
Wszystkie informacje w Internecie są prawdziwe. | Fałsz | W sieci krąży wiele nieprawdziwych informacji, fałszywych reklam (np. „darmowych” abonamentów). |
Materiał pomocniczy Bezpieczna sieć
(instrukcja dla nauczyciela) Potnij i pomieszaj poniższe paski, aby powstała rozsypanka.
Uczniowie:
- dopasowują poszczególne elementy (przykład zachowania–rodzaj zagrożenia–rada);
- wykorzystują zgromadzone informacje do stworzenia ulotki dla młodych użytkowników Internetu na temat bezpieczeństwa w sieci;
- nadają jej ciekawy tytuł.
Ktoś umieszcza złośliwe (obraźliwe) komentarze przy twoich wpisach w mediach społecznościowych. | Cyberprzemoc | Nie reaguj. Zablokuj użytkownika. Możesz zgłosić nadużycie klikając w odpowiedni link. |
Grasz w grę online. Kliknąłeś w okno „Więcej darmowych gier”. Pojawia się formularza, w którym musisz podać swoje dane. | Wyłudzanie informacji | Zamknij okno. Nie klikaj w reklamy oferujące darmowe bonusy. |
Dostałeś SMS z nieznanego numeru z informacją „Gratulacje. Wygrałeś 100 zł w loterii. Kliknij, żeby odebrać nagrodę”. | Oszustwo | Usuń wiadomość i zablokuj nadawcę. |
Jeden z członków grupy na Facebooku chciałby cię poznać. Chce się z tobą umówić w realu. | Niebezpieczne znajomości | Odmów. Poinformuj rodziców. |
Ktoś zrobił ci zdjęcia z ukrycia i opublikował je w sieci podając twoje imię i nazwisko oraz numer telefonu. Dostajesz wiadomości z groźbami. | Cyberprzemoc | Poinformuj rodziców. Zadzwoń pod numer 116 111 (Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży). |
Chcesz ściągnąć plik z Internetu. Otwiera się okno z informacją, że najpierw musisz zainstalować jakiś program. | Złośliwe oprogramowanie (wirus) | Zamknij okno. Zrezygnuj ze ściągania pliku. Zainstaluj program antywirusowy na swoim urządzeniu. |
Materiał pomocniczy W sieci uzależnienia
Zbyt częste i zbyt długie korzystanie z Internetu (także w telefonie) nie jest dobre. Jeśli przesiadujesz przy komputerze na tyle długo, że inni to zauważają, to prawdopodobnie masz problem. Być może jesteś uzależniony.
Jak rozpoznasz, że to uzależnienie?
- Większość wolnego czasu spędzasz online(surfujesz, grasz, odwiedzasz portale społecznościowe, przesiadujesz na czacie).
- Zapominasz o spotkaniach, obowiązkach, nauce.
- Nie możesz się oderwać od monitora.
- Robiąc inne rzeczy myślisz tylko o tym, żeby jak najszybciej włączyć Internet.
Podejrzewasz, że masz problem? Powiedz o tym rodzicom lub skontaktuj się z Telefonem Zaufania dla Dzieci i Młodzieży. Poproś o pomoc, zanim będzie za późno.
Anna Kiełczewska
Wychowawca, nauczyciel, trener rozwoju osobistego, autorka licznych publikacji z zakresu wychowania, pedagogiki i psychologii. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi, młodzieżą i rodzicami w szkołach polskich i holenderskich.
Słowa kluczowe
Kontakt
Wiedza i Praktyka Sp. z o.o.
ul. Łotewska 9a
03-918 Warszawa
Ostatnie numery
