Logo strony

Czytelnictwo młodzieży w Holandii – jakie książki czytają młodzi Holendrzy

Anna KiełczewskaAnna Kiełczewska
23.05.2025
Aktualny

Jakie książki czytają młodzi Holendrzy
W Holandii młodzież wciąż chętnie sięga po książki – zarówno papierowe, jak i cyfrowe. Mimo rosnącej popularności ekranów, czytelnictwo wśród dzieci i nastolatków systematycznie rośnie, a biblioteki – w tym także internetowe – notują rekordowe liczby wypożyczeń. Jak to możliwe? Kluczem okazuje się wczesne budowanie nawyków czytelniczych, różnorodna oferta literacka oraz swoboda wyboru lektur. Sprawdź, jakie tytuły są najchętniej czytane przez młodych Holendrów i czego możemy się nauczyć z ich doświadczeń. Poznaj sekrety skutecznej promocji czytelnictwa w Niderlandach.
arrow
Korzyści

Z artykułu dowiesz się:

  • Jak Holandia osiągnęła wzrost czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży mimo cyfryzacji
  • Jakie działania podejmują szkoły, biblioteki i rodzice, by młodzi chętnie sięgali po książki – zarówno papierowe, jak i cyfrowe
  • Jak holenderski system edukacji wdraża nawyki czytelnicze od najmłodszych lat, w tym m.in. codzienną praktykę 15–30 minut samodzielnego czytania na lekcjach
  • Jak wyglądają aktualne statystyki dotyczące czytelnictwa młodzieży w Holandii (np. dane o e-bookach, audiobookach, wyniki badań PISA), które możesz porównać z sytuacją w Polsce i innych krajach
  • Którzy autorzy książek cieszą się ogromnym powodzeniem wśród młodych Holendrów – od klasyków (jak Annie MG Schmidt) po współczesne bestsellery i serie fantasy czy thrillery
  • Jakie są preferencje czytelnicze młodzieży
  • Z jakich pomysłów na działania biblioteczne i edukacyjne warto skorzystać

Mimo powszechnej cyfryzacji społeczeństwa holenderskiego dzieci i młodzież nadal czyta książki. Według danych z 2023 roku, prawie 50% ludzi w wieku od 12 do 25 lat sięgała po lekturę co najmniej raz w tygodniu (w 2018 było to 39%). W ubiegłym roku biblioteki internetowe udostępniły czytelnikom ponad 5 milionów e-booków i około 2 miliony audiobooków.

Nawyk czytania wdrażany jest od najmłodszych lat. W szkole podstawowej nauka czytania rozpoczyna się w wieku 6 lat i od początku uczniowie czytają dużo, bo tę umiejętność uznano za jedną z kompetencji kluczowych. Oprócz tekstów z podręczników dzieci sięgają po wybrane przez siebie pozycje biblioteczne. Mają już zazwyczaj ulubionych autorów i bohaterów, bo czytano im w żłobku, przedszkolu lub na świetlicy.

Ważne
Ważne

W szkołach stosuje się zasadę: codziennie 15-30 minut samodzielnego czytania pod koniec wybranej lekcji.

Dzieci i młodzież w Holandii chętnie odwiedzają biblioteki, mimo iż preferencje i metody korzystania z książek ulegają zmianie, z coraz większym naciskiem na dostęp cyfrowy. W szkołach czytanie e-booków i słuchanie audiobooków może zastępować książki papierowe. Nikt nie robi z tego problemu. Ważne, żeby młodzi odbiorcy mieli kontakt z literaturą.

Jak obalać mity związane z uczeniem się – zadanie dla bibliotekarza

Nie sposób wymienić wszystkich popularnych pozycji, ale wydaje się, że do czytelników najbardziej trafiają książki z wartką akcją, z dodatkiem tajemnicy, fantastyki i humoru. Najczęściej pojawiające się motywy to przyjaźń, dorastanie, przygoda oraz tematyka społeczna. Poszczególnym książkom przypisane są poziomy czytelnicze, dostosowane do wieku szkolnego dzieci, które są swoistym kluczem przy wyborze lektur.

Czytelnictwo młodzieży w Holandii – lektury szkolne

W Holandii podejście do lektur obowiązkowych jest odmienne niż w Polsce. Tu najważniejsze jest rozwijanie krytycznego myślenia i umiejętności analizy tekstu. Dlatego, choć literatura narodowa jest ważna, większy nacisk kładzie się na różnorodność i pozycje współczesne poruszające znane i ważne dla młodych tematy, napisane zrozumiałym dla nich językiem. Lektury dobierane są tak, by pomóc uczniom w rozwoju umiejętności interpretacji, analizy i dyskusji.

W szkole podstawowej dzieci czytają zatem książki autorów takich jak Annie MG Schmidt (autorka książek o przygodach Jipa i Janneke) czy Guus Kuijer, w których pojawiają się motywy przygodowe i rodzinne. W szkole średniej zachęca się uczniów do czytania lektur uwzględniających tematy dotyczące równości, środowiska, migracji i innych kwestii społecznych.

Czytaj też:

Czytelnictwo młodzieży w Holandii – na własnym podwórku

Młodzi Holendrzy czytają przede wszystkim w języku ojczystym. Chętnie sięgają po twórczość rodzimych autorów, szukają bowiem książek, które opisują ludzi i sytuacje z ich własnego podwórka. Najbardziej interesuje ich problematyka związana z dorastaniem, tożsamością i codziennymi problemami wielokulturowego społeczeństwa Niderlandów. Również szkoły zachęcają do czytania pisarzy holenderskich. Popularnością cieszy się literatura obyczajowa i przygodowa ale także fantasy i thriller.

Oto kilku najpopularniejszych autorów:

  • Annie MG Schmidtto pisarka książek dla dzieci i młodzieży, której klasyki, takie jak wspomniana już „Jip en Janneke” oraz Wiplala” z elementami magii, są uwielbiane przez dzieci.
  • Tonke Dragtto autorka tworząca opowieści pełne magii i przygód. Jej książka „De brief voor de koning” („List do króla”) jest jednym z najbardziej poczytnych tytułów.
  • Anna Woltzw bezpośredni i przejmujący sposób pisze o dorastaniu, tożsamości i relacjach między ludźmi. Zyskała popularność dzięki dwóm pozycjom: „Gips” i „Lucht”.
  • Mel Wallis de Vries pisze thrillery chętnie czytane przez nastolatków. Dostarczają one odbiorcom wielu wrażeń dzięki mrocznym tajemnicom i zagadkom. Najpopularniejsze z nich to „Sneeuw” i „Spijt!”.
  • Guus Kuijerto autor dobrze znany młodzieży poszukującej literatury o dorastaniu, relacjach rodzinnych i akceptacji siebie. Jego powieść „Het boek van alle dingen” (pol. „Księga wszystkich rzeczy”) uznano za jedną z najlepszych książek dla tej grupy wiekowej.
  • Anne Franknie byłą pisarką i napisała tylko jedną pozycję „Dziennik Anne Frank”. Ten pamiętnik trzynastoletniej dziewczynki żydowskiego pochodzenia, która wraz z rodziną ukrywała się w amsterdamskiej kamienicy podczas II wojny światowej, jest wciąż na topie. Dom przekształcono w muzeum, którego sława niewątpliwie przyczyniła się do popularności pamiętników.

Czytelnictwo młodzieży w Holandii – dzieci lubią się śmiać i bać

W Holandii istnieje wiele popularnych serii książkowych, które cieszą się dużym zainteresowaniem wśród dzieci. Młodzi czytelnicy niecierpliwie czekają na kolejne wydania ulubionych książek. Najpopularniejsze z nich to:

  • „Jip en Janneke”(Jip i Janeczka) Annie M.G. Schmidt opisująca codzienne przygody dwójki małych dzieci, Jipa i Janneke. Prosta, pełna humoru fabuła przemawia do czytelników.
  • „Kikker”(Ropuch) Maxa Velthuijs to seria książek o sympatycznej żabce (ropuszce) Kikkerze i jej przygodach. Z tych książek dzieci uczą się o przyjaźni, odwadze i szczerości.
  • „Het geheim van de Speelgoedfabriek”(Tajemnica fabryki zabawek) autorstwa Marianne Busser i Ron Schröder to seria detektywistyczna skierowana do młodszych dzieci. Jej bohaterowie rozwiązują zagadki związane z tajemniczą fabryką zabawek.
  • „De Griezelbus”(Autobus strachu) Paula van Loon to seria książek grozy opowiadająca o niesamowitych, przerażających, ale jednocześnie zabawnych przygodach.
  • „Dolfje Weerwolfje”(Dolfi Wilkołak) Paula van Loon opowiada o chłopcu, który zamienia się w wilkołaka. Ta seria porusza tematy przyjaźni, akceptacji i dorastania.
  • „Superjuffie”Janneke Schotveld to seria książek o nauczycielce-superbohaterce, która ratuje zwierzęta i pomaga swoim uczniom. W humorystyczny sposób nawiązuje do tematów takich jak ochrona środowiska i relacje międzyludzkie.
  • „Mees Kees”Mirjam Oldenhave to napisane z humorem opowieści o nauczycielu, który stosuje bardzo netypowe metody nauczania.
  • „Het leven van een loser”(Życie przegrywa) Jeffa Kinney to absolutny hit wśród dorastających chłopców. Seria opowiada o przygodach chłopca, który próbuje przetrwać okres dojrzewania.
  • „Horrible Histories”autorstwa Terry Deary łączy historię z humorem i absurdem przedstawiając wydarzenia historyczne w sposób zabawny i pełen ciekawostek.

Czytelnictwo młodzieży w Holandii – młodzież zagląda w inne światy

Młodzież sięga po różnorodne pozycje czytelnicze, zarówno klasyczne jak i współczesne. Dużym powodzeniem cieszą się thrillery i powieści fantastyczne. Ważną rolę w popularyzacji tych tytułów odgrywa film (seriale, adaptacje filmowe i telewizyjne) oraz gry komputerowe. Inne chętnie czytane gatunki to literatura przygodowa i obyczajowa oraz książki poruszające ważne tematy społeczne, w tym tożsamości płciowej i orientacji seksualnej. Oto najpopularniejsze kategorie:

Czytaj też:

Fantastyka i literatura młodzieżowa

Seria „The Hunger Games” (Igrzyska śmierci) Suzanne Collins

to jedna z najczęściej czytanych serii w Holandii opowiadająca o dystopijnym społeczeństwie i walce o przetrwanie.

Seria „Harry Potter” J.K. Rowling

to klasyka literatury młodzieżowej uwielbiana w wielu krajach, także w Niderlandach.

„Percy Jackson” Ricka Riordana opowiada o przygodach nastolatka, który odkrywa swoje boskie pochodzenie.

„The Maze Runner” (Więzień labiryntu) Jamesa Dashnera

traktuje o młodzieży walczącej o przetrwanie w post-apokaliptycznym świecie.

„Wiedźmin” Andrzeja Sapkowskiego

to powieść o zabójcy potworów, która stałą się popularnia dzięki serialowi na Netflixie, zwłaszcza wśród fanów fantasy i gier komputerowych.

Literatura obyczajowa i przygodowa

„After” Anny Todd

to seria poruszająca tematy miłości, relacji, zdrady i trudnego emocjonalnie dorastania.

„Kiedy pada deszcz” (Als het regent”)

autorstwa Tamary L. S. to opowieść o dorastaniu i trudnych decyzjach młodych ludzi.

„De regels van drie” Elly Otten

porusza temat dojrzewania i rozwoju osobistego.

Thrillery i książki detektywistyczne

Seria „Alex Rider” Anthony'ego Horowitza

opowiada o młodym szpiegu, który angażuje się w niebezpieczne misje.

„Zaginiona dziewczyna” Holly Jackson

to pierwsza część serii „A Good Girl's Guide to Murder”, w której główna bohaterka próbuje rozwiązać zagadkę morderstwa sprzed kilku lat. Zawiera elementy thrillera, kryminału i dramatu młodzieżowego.

Książki o tematyce LGBTQ+

„Heartstopper” Alice Oseman

to seria o dorastaniu, przyjaźni i miłości między dwoma chłopakami. Łączy tematykę młodzieżowej tożsamości z romantyzmem i emocjonalnymi wyzwaniami nastolatków.

„Simon vs. the Homo Sapiens Agenda” („Simon i inni homo sapiens”) Becky Albertalli

to z kolei opowieść o 16-letnim chłopcu, który ukrywa swoją orientację seksualną przed rodziną i przyjaciółmi.

„Aristotle and Dante Discover the Secrets of the Universe” („Arystoteles i Dante

odkrywają sekrety wszechświata”) Benjamina Alire Sáenz przedstawia historię dwóch chłopaków, których przyjaźń przemienia sie w uczucie. Porusza problem akceptacji różnic kulturowych i odkrywania własnej seksualności.

Komiksy i literatura graficzna

Komiksy od lat cieszą sie duża popularnością, tym bardziej że w bibliotekach jest ich całe mnóstwo. Zwięzła treść uzupełniona obrazem odpowiada młodym czytelnikom przyzwyczajonym do krótkich i kolorowych form przekazu.

  • „Suske en Wiske” Willy Vandersteen to klasyczny i wciąż masowo czytany komiks.
  • Komiksy o superbohaterach nawiazuja do znanych młodzieży filmów i gier komputerowych.

Czytelnictwo młodzieży w Holandii – kultura cyfrowa

Popularne są także książki o tematyce związanej z nowymi technologiami, grami komputerowymi i internetem. Przykładem może być literatura inspirowana grami komputerowymi czy też książki o życiu w sieci.

Czytelnictwo młodzieży w Holandii – publikacje i ebooki

Zasoby cyfrowe VakantieBieb (dostępne w okresie wakacyjnym) i LuisterBieb (audiobooki) umożliwiają dostęp do szerokiego zakresu literatury online. Osoby pragnące czytać nie tylko w języku ojczystym ale także w językach obcych korzystają z Wattpad (https://www.wattpad.com/).

Ważne
Ważne

Wzrost czytelnictwa w Holandii jest zjawiskiem pozytywnym. Zawdzięczamy go na pewno aktywnej postawie rodziców, nauczycieli i bibliotekarzy, którzy zachęcają dzieci do sięgania po literaturę różnego rodzaju. Moim zdaniem ważny jest także fakt, że młodzi czytelnicy mają dużą dowolność w wyborze książek. Nie są ograniczeni listą lektur obowiązkowych, lecz kierują się własnymi zainteresowaniami.

W powyższym zestawieniu brakuje jednak pozycji literatury klasycznej oraz tekstów źródłowych, a te są ważne w rozwoju językowym społeczeństwa. Nic dziwnego, że mimo wzrostu czytelnictwa, młodzi Holendrzy nadal nie najlepiej radzą sobie z umiejętnością czytania ze zrozumieniem (gazety, podręczniki, zadania opisowe z matematyki). Ma to niewątpliwie związek z pewnym zawężeniem tematycznym, którego rezultatem jest uboższy zakres słownictwa ogólnego i specjalistycznego.

Międzynarodowe badanie umiejętności uczniów PISA z 2022 roku wykazało spadek umiejętności czytania, pisania i liczenia wśród holenderskich 15-latków. Być może promowanie czytelnictwa wymaga dziś nieco odmiennego podejścia. Takiego, które kładzie nacisk na różnorodność dziedzin i tematów, aby zapewnić młodzieży bardziej wszechstronny rozwój językowy.

Anna Kiełczewska
Autor

Anna Kiełczewska

Wychowawca, nauczyciel, trener rozwoju osobistego, autorka licznych publikacji z zakresu wychowania, pedagogiki i psychologii. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi, młodzieżą i rodzicami w szkołach polskich i holenderskich.

Słowa Kluczowe

Słowa kluczowe

Loading...
Loading...