Warto w poszukiwaniach form współpracy zaglądać na portale przeznaczone dla organizacji pozarządowych czy śledzić konkretne działania film prywatnych. Bardzo często bowiem niewielki impuls może być początkiem doskonałej współpracy biblioteki z innymi podmiotami.

W XXI wieku biblioteki stały się miejscami, w którym gości Kultura przez duże „K”. Nie chodzi wyłącznie o kulturę literacką, związaną z książkami. Obecnie biblioteki to także miejsca, w których można twórczo rozwinąć się w dziedzinie sztuki, biorąc udział w warsztatach plastycznych, teatru przygotowując i wystawiając sztuki czy np. tańca biorąc udział w zajęciach ruchowych. Tak szeroka oferta sprawia, że biblioteki chcą zaspokajać oczekiwania użytkowników muszą podejmować współpracę z innymi podmiotami. I nie chodzi tu wyłącznie o sponsoring, ale o szereg innych działań, które mogą zostać podjęte by aktywnie kreować lokalną przestrzeń oferującą kulturalne wydarzenia dla społeczności. Poniżej przedstawione zostaną. W ich prezentacji nie będzie brany pod uwagę wyłącznie aspekt finansowy, ale także inne formy pomocy.

Identyfikacja potrzeb, kreowanie oferty, szukanie wsparcia, rosnące oczekiwania odbiorców

Działania związane z kreowanie oferty można ująć w różne modele. Jednym ze schematów może być koło rozwoju instytucji. Znajdują się w nim 4 obszary, które zwracają uwagę na kluczowe z punktu widzenia rozwoju aspekty. Ich spełnienie sprawia, że oferta książnicy nie tylko poszerza się, ale także staje się dostosowana do zmieniających się potrzeb i oczekiwań społeczności.

Pierwszym elementem modelu koła rozwoju biblioteki jest identyfikacja potrzeb odbiorców. Tu pytamy użytkowników o interesujące ich zajęcia. Sprawdzamy, czy nasze pomysły są adekwatne i spotykają się z zainteresowaniem odbiorców. Drugim elementem jest kreowanie oferty w oparciu o zbadane potrzeby. W tym miejscu zastanawiamy się, w jaki sposób sprostać oczekiwaniom ludzi zainteresowanych naszą ofertą. Trzeci krok, czyli szukanie wsparcia, jest najbardziej interesujący. To tu bowiem zmieniamy punkt widzenia ze społeczności lokalnej, naszych odbiorców na perspektywę, nadal lokalną, ale widzianą przez pryzmat potencjału współpracy. To tu myślimy, kto i w jaki sposób może wesprzeć nas w tworzeniu oferty. Konsekwencją tych działań jest przygotowanie atrakcyjnych zajęć, które z kolei powodują wzrost oczekiwań co do organizowanych przez bibliotekę wydarzeń.

Tak postawione pytanie przeważnie kieruje naszą uwagę na aspekt finansowy. Niestety biblioteki są instytucjami, które bardzo często są niedofinansowane. Zakładane przez osoby zarządzające roczne budżety są regularnie zmniejszane. Znajdujące się po drugiej stronie szali wymagania stale rosną. To powoduje, że ograniczone zasoby finansowe muszą wystarczyć na pokrycie bogatej działalności.

Drugim nie mniej ważnym rodzajem wsparcia, z jakiego mogą korzystać biblioteki, jest wsparcie organizacyjne. Dotyczy on wykorzystania potencjału innych podmiotów w realizacji celu bibliotecznego. Przykładem takiego działania może być współpraca z Urzędem Gminy czy Zakładem Gospodarki Komunalnej w celu organizacji festiwalu literackiego.

Faktem jest, że biblioteki, zwłaszcza te starsze są miejscami o ograniczonej powierzchni. Dlatego szukając wsparcia książnice mogą także patrzeć przez pryzmat potencjału lokalowego innych instytucji. Zaproszenie do biblioteki przedszkolaków może przekraczać możliwości książnicy. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by skorzystać z bazy lokalowej przedszkola lub innej instytucji.

Pierwszą z form wsparcia, z jakiej mogą korzystać biblioteki jest mecenat. Choć przeważnie jest on kojarzony ze sztuką, malarstwem, nauką czy sportem to jednak z powodzeniem może dotyczyć także np. literatury.

Mecenat to działanie, w którym osoba prywatna lub instytucja obejmuje wsparciem konkretną osobę lub inicjatywę. Przeważnie odnosi się to do wsparcia finansowego. Dawniej mecenas zapewniał artyście zabezpieczenie finansowe. Dzięki temu np. malarz, rzeźbiarz mógł zająć się tworzeniem.

W dzisiejszych czasach mecenat nie został pozbawiony aspektu finansowego. Nadal stanowi on ważną jego część. Coraz częściej jednak wspomina się o mecenacie i roli mecenasa jako osobie (instytucji), której głównym celem jest stworzenie odpowiednich warunków do rozwoju konkretnej dziedziny sztuki.

W działalności bibliotecznej potencjał mecenatu może być wykorzystany do objęcia wsparciem np. działającej przy bibliotece grupy poetów. W takiej sytuacji wsparcie udzielone przez podmiot zewnętrzny może zostać wykorzystane np. do wydania tomiku poezji i przygotowania wieczoru poetyckiego. W przestrzeni medialnej coraz częściej pojawia się sformułowanie jakoby Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego poprzez swoje wsparcie stawało się mecenasem konkretnej dziedziny sztuki.

Kolejna forma współpracy jest dobrze znana bibliotekarzom. To partnerstwo, które należy wykazywać praktycznie w każdym działaniu bibliotecznym, a zwłaszcza tym, które finansowane jest ze źródeł zewnętrznych.

W partnerstwie główne działania skupiają się na wspólnej pracy zaangażowanych instytucji. W pracę tę angażowany jest przede wszystkim potencjał kadrowy. Nie wyklucza to jednak korzystania z zasobów finansowych, lokalowych czy rzeczowych partnerów. W obszarze działalności biblioteki największą siłą i najczęściej stosowaną formą jest wykorzystywanie potencjału ludzi.

Kluczowym aspektem w obszarze partnerstwa jest dobrowolność. Dlatego potencjalnych partnerów należy poszukiwać już na etapie projektowania działania. Może bowiem okazać się, że instytucja, której potencjał, patrząc z zewnątrz jest dostrzegalny w rzeczywistości go nie posiada.

W świadomie budowanych partnerstwach istotne jest nie tylko wspólne osiąganie celów. Równie ważne jest współdzielenie odpowiedzialności za sukces podejmowanych inicjatyw. Tym samym konieczne jest zaangażowanie partnera już na początkowym etapie kreowania pomysłów.

W przestrzeni bibliotecznej partnerstwa są zawiązywane przede wszystkim w kontekście realizacji konkretnych zadań. Biblioteka realizuje projekt, w ramach którego powstanie makieta miasta sprzed 50 lat. Naturalnym partnerem dla takiego działania jest lokalne muzeum lub izba pamięci.

Poszukując partnerstw warto, abyśmy zwrócili uwagę na korzyści jakie może osiągnąć wspierająca nas instytucja. W powyższym przykładzie będziemy korzystać z wiedzy i zasobów muzeum. Możemy więc zaproponować, że zebrane w trakcie trwania projektu fotografie trafią do zbiorów muzeum lub chociaż zostaną zdygitalizowane i zachowane w pamięci w formie elektronicznych plików.

Sponsoring to forma współpracy, która coraz częściej pojawia się w przestrzeni bibliotecznej. Związane jest to z faktem, iż rosnąca liczba książnic organizuje duże wydarzenia. Są wśród nich nie tylko działania o charakterze literackim, ale także wydarzenia kulturalne czy konferencje naukowe. Takie inicjatywy wymagają dużego nakładu finansowego, który bardzo często przejawia się we wsparciu udzielanym przez podmioty prywatne. Wystarczy przyjrzeć się dobrze plakatom reklamującym dowolną inicjatywę. W dolnej ich części znajduje się cała belka z partnerami czy sponsorami.

Sponsoring poprzez swój charakter przeważnie związany jest z przekazaniem wsparcia finansowego bibliotece przez inny podmiot. Zwłaszcza w przypadku większych imprez jest to bardzo ważne. Wiele działań związanych z poszczególnymi obszarami jest wykonywany bowiem przez podmioty zewnętrzne.

Ciekawą formą sponsoringu może być udzielanie wsparcia konkretnej inicjatywie. W ten sposób biblioteka może pozyskać środki np. na zajęcia z programowania. W ramach umowy sponsoringowej sponsor zakupi niezbędny sprzęt. W zamian za to uzyska miano sponsora tytularnego konkretnych zajęć.

Szeroka działalność bibliotek to także okazja do uzyskiwania wsparcia w formie patronatu. Tę formę wsparcia książnice wykorzystują chcąc zwiększyć zasięg potencjalnych odbiorców. Przeważnie bowiem w roli patrona wydarzeń czy działań proponowanych przez bibliotekę występują władze gminne, powiatowe, wojewódzkie, konkretny minister czy inna znana persona lub instytucja. Jednym z najczęściej wspominanych patronatów jest patronat pary prezydenckiej, którym objęta jest akcja Narodowego Czytania.

Patronat ma przede wszystkim na celu zwiększenie zasięgu dotarcia z informacją o organizowanym wydarzeniu. Dlatego patrząc przez jego pryzmat warto podejmować współpracę z lokalnymi mediami: telewizją, radiem, portalami internetowymi czy prasą. Wspomniane media działając na rynku lokalnym są doskonałym nośnikiem treści reklamowych i promocyjnych. Poprzez doskonałe rozpoznanie rynku potrafią dotrzeć do szerokiego grona odbiorców.