BookTok to połączenie nazwy TikTok i angielskiego słowa „book” (książka). Jest to nowatorska forma promowania czytelnictwa, szczególnie wśród młodzieży, która stanowi większość użytkowników aplikacji. Trendy BookToka sprawiają, że książki stają się viralowe, a ich sprzedaż gwałtownie rośnie. BookTok to społeczność na TikToku poświęcona literaturze, w której użytkownicy dzielą się recenzjami, rekomendacjami i emocjonalnymi reakcjami na książki.

BookTok ma ogromny wpływ na rynek wydawniczy, ponieważ:

• Tworzy bestsellery– książki promowane na BookToku często trafiają na listy bestsellerów, nawet jeśli zostały wydane lata wcześniej (np. It Ends With Us Colleen Hoover).

• Angażuje młodsze pokolenia– dynamiczny format wideo przyciąga młodzież, która dzięki BookTokowi częściej sięga po książki.

• Wpływa na wydawców i autorów– wydawcy dostosowują strategie marketingowe do trendów na TikToku, a autorzy aktywnie promują swoje książki w tej społeczności.

• Zwiększają zasięg i promocję czytelnictwa– social media pomagają dotrzeć do nowych odbiorców i zachęcić ich do odwiedzenia biblioteki.

• Angażują społeczność– quizy, konkursy, dyskusje o książkach, wyzwania czytelnicze przyciągają użytkowników.

• Promują wydarzenia i nowości– łatwy sposób na informowanie o spotkaniach autorskich, warsztatach i nowych książkach.

• Budują nowoczesny wizerunek biblioteki– pokazują bibliotekę jako miejsce interaktywne, nowoczesne i dostosowane do potrzeb młodych czytelników.

BookTok zyskał na popularności w 2020 roku, szczególnie na początku pandemii COVID-19. Obecnie niektóre konta BookTok mają setki tysięcy obserwujących. Do 2021 roku wydawcy zaczęli nawiązywać współpracę z popularnymi twórcami, oferując im bezpłatne egzemplarze książek lub angażując ich do promowania wybranych tytułów. Algorytm TikToka, promujący angażujące treści, sprawił, że BookTok stał się globalnym trendem, wpływającym na rynek wydawniczy.

Największą popularnością na BookToku cieszą się książki dla młodzieży z gatunku Young
i New Adult, zwłaszcza te o miłości, pierwszych związkach i szkolnych problemach. Wśród autorów triumfy święcą Colleen Hoover, Alice Oseman i Jenny Han. W społeczności poruszane są także tematy związane z tożsamością płciową i prawami społeczności LGBTQ+.

Użytkownicy TikToka nie tylko tworzą nowe trendy, ale także przywracają popularność dawnym hitom muzycznym czy książkom. Wśród popularnych formatów znajdują się playlisty inspirowane książkami, prezentacje okładek, sposoby układania książek na półkach, a nawet wybór aktorów do potencjalnych ekranizacji. BookTok stał się więc potężnym narzędziem promującym literaturę i przyciągającym nowych czytelników.

Niektóre sklepy internetowe na swoich stronach zamieszczają specjalną kategorię Bestsellery – Książki Booktok, np. gandalf.com.pl.

Źródło:https://www.gandalf.com.pl/k/booktok/

Wiele książek, zarówno nowych, jak i wydanych wiele lat wcześniej, zyskało drugie życie dzięki BookTokowi. TikTok nie tylko kreuje virale i trendy muzyczne, ale także wpływa na literackie wybory, stając się platformą, która wyznacza modę w czytelnictwie. Książki stają się międzynarodowymi bestsellerami, a ich popularność rośnie w wyniku promocji na BookToku. Wśród takich książek znajdują się m.in. The Love Hypothesis Ali Hazelwood, które zdobyło ogromną popularność, czytane przez miliony na całym świecie. Inne hity to książki Colleen Hoover, jak It Ends with Us oraz It Starts with Us, które doczekały się ekranizacji. Wśród innych głośnych tytułów zyskujących popularność na TikToku są „Dwory” Sarah J. Maas, Pieśń o Achillesie Madeline Miller, Malibu płonie Taylor Jenkins Reid, oraz książki Holly Black i Leigh Bardugo.

Na polskim BookToku również dominują lokalne autorki, jak Weronika Anna Marczak z serią Rodzina Monet, Edyta Prusinowska z Truskawkowy blond, czy Aleksandra Negrońska, której serie Students i Friends zdobyły szerokie grono fanów. Polskie akcenty, takie jak książki Weroniki Ancerowicz i Katarzyny Barlińskiej, również cieszą się dużym zainteresowaniem na tej platformie.

BookTok nie tylko promuje bestsellery, ale także pomaga niezależnym autorom zdobyć popularność.

• Emocjonalność – reakcje czytelników na zwroty akcji, wzruszenia, szokujące zakończenia.

• Autentyczność – twórcy dzielą się osobistymi opiniami, często w spontaniczny sposób.

• Kreatywność – wykorzystanie trendów, muzyki, efektów wizualnych.

• Dynamiczność – krótkie formy wideo (15-60 sekund) przyciągające uwagę.

• Hashtagi – np. #BookTok, #MustRead, #TBR (To Be Read), pomagające dotrzeć do szerszej społeczności.

Booktokerzy skupiają się przede wszystkim na prezentowaniu czytelniczego stylu życia. Popularne formaty to bookhaule (pokazywanie nowo zakupionych książek), scenki z życia typowego czytelnika inspirowane trendami na TikToku, rankingi ulubionych tytułów, wspólne układanie książek na półkach czy „crushowanie” bohaterów literackich. Zamiast tradycyjnych recenzji najważniejsze są emocje, często nagrywane na bieżąco podczas czytania.

Choć BookTok wywodzi się z Bookstagrama, to pod względem lifestylowym jest bliższy YouTube’owemu BookTube’owi. Różni się jednak dynamiką – treści są krótsze, łatwiejsze do stworzenia i bardziej przystępne, ponieważ nie wymagają zaawansowanego sprzętu ani umiejętności montażowych. Jego siłą jest prostota, autentyczność i często humorystyczny charakter.

Media społecznościowe odgrywają kluczową rolę w docieraniu do różnych grup wiekowych i społecznych, dostosowując treści do ich preferencji. Młodzież najchętniej korzysta z TikToka, Instagrama i YouTube, gdzie krótkie, dynamiczne treści z elementami popularnych trendów internetowych przyciągają ich uwagę i inspirują do sięgania po książki. Dorośli częściej wybierają Facebook, Instagram i YouTube, gdzie mogą znaleźć dłuższe recenzje, grupy dyskusyjne oraz profesjonalne rekomendacje, które pomagają im w wyborze literatury. Seniorzy natomiast preferują Facebooka i YouTube, gdzie społeczności czytelnicze oraz wideorecenzje ułatwiają im kontakt z literaturą i innymi pasjonatami książek. Dzięki algorytmom social media możliwe jest także dotarcie do osób o różnych zainteresowaniach – systemy rekomendacji sugerują treści dostosowane do indywidualnych preferencji użytkowników, pomagając im odkrywać nowe książki dopasowane do ich gustu. preferencjach literackich (np. fantasy, kryminał, literatura obyczajowa).

Aktywność bibliotek w mediach społecznościowych przynosi wiele korzyści, pomagając budować zaangażowaną społeczność poprzez interakcję z czytelnikami, organizowanie konkursów, wyzwań czytelniczych oraz regularne publikowanie angażujących treści. Dzięki social mediom biblioteki mogą skutecznie promować wydarzenia, takie jak spotkania autorskie, warsztaty czy nowości książkowe, docierając do szerszego grona odbiorców. Dodatkowo, zwiększają swoją dostępność dla osób, które rzadko odwiedzają placówki stacjonarne, ale chętnie korzystają z ich zasobów online. Aktywność w sieci przyczynia się także do zmiany wizerunku biblioteki, pokazując ją jako nowoczesne centrum kulturalne i edukacyjne, a nie tylko miejsce wypożyczania książek. Współpraca z influencerami książkowymi pozwala natomiast na skuteczniejszą promocję czytelnictwa, zwiększając zainteresowanie biblioteką wśród młodszych odbiorców i pasjonatów literatury.

Aby biblioteki mogły zaistnieć na BookToku, powinny aktywnie tworzyć angażujące treści dostosowane do tej platformy, wykorzystując popularne formaty i trendy. Mogą publikować krótkie recenzje książek, polecenia nowości, wyzwania czytelnicze, a także organizować interaktywne quizy literackie czy relacje z wydarzeń bibliotecznych. Ciekawym pomysłem są również wywiady z autorami oraz pracownikami biblioteki, którzy mogą dzielić się swoją pasją do literatury i rekomendacjami książkowymi.

Instagram i Facebook oferują bibliotekom szerokie możliwości promocji książek poprzez różnorodne formaty treści. Na Instagramie biblioteki mogą publikować estetyczne zdjęcia książek, reelsy z rekomendacjami oraz stories z interaktywnymi ankietami czy quizami literackimi. Facebook z kolei pozwala na tworzenie wydarzeń, prowadzenie grup czytelniczych oraz publikowanie dłuższych postów z recenzjami i aktualnościami. Obie platformy świetnie sprawdzają się także do organizowania konkursów i wyzwań książkowych, które angażują czytelników – mogą to być np. wyzwania typu „Przeczytaj 5 książek w miesiąc” lub konkursy na najlepszą recenzję.

YouTube daje bibliotekom możliwość tworzenia dłuższych materiałów, takich jak vlogi książkowe, wideorecenzje, unboxingi nowości wydawniczych czy relacje na żywo ze spotkań autorskich. Takie treści pozwalają na pogłębioną interakcję z widzami i budowanie społeczności wokół biblioteki.

Na TikToku i Instagramie szczególnie atrakcyjne dla młodszych użytkowników są dynamiczne, krótkie filmiki, które wykorzystują popularne trendy, muzykę i efekty specjalne. Mogą to być np. reakcje na książki, szybkie polecenia (np. „Jeśli podobała ci się ta książka, przeczytaj też…”), humorystyczne scenki inspirowane literaturą czy krótkie fragmenty czytane przez bibliotekarzy. Dzięki kreatywnym i autentycznym treściom biblioteki mogą skutecznie przyciągnąć uwagę młodych odbiorców i zachęcić ich do czytania.

Promowanie książek na platformach społecznościowych wiąże się z pewnymi wyzwaniami, które mogą utrudniać skuteczne prowadzenie działań. Jednym z głównych problemów jest brak czasu i zasobów – biblioteki często dysponują ograniczoną liczbą pracowników, którzy muszą łączyć obowiązki offline z aktywnością w social mediach. Dodatkowo, brak specjalistycznych umiejętności, takich jak montaż wideo, zarządzanie treściami czy znajomość algorytmów platform, może utrudniać skuteczną promocję literatury i angażowanie społeczności.

Kwestie związane z prywatnością i bezpieczeństwem danych to kolejne wyzwanie. Biblioteki muszą dbać o ochronę danych swoich użytkowników i unikać publikowania treści, które mogłyby naruszać ich prywatność. Istotne jest także ostrożne zarządzanie komentarzami
i interakcjami, aby unikać dezinformacji, nieodpowiednich treści czy nadużyć w sieci.

Aby utrzymać autentyczność i wiarygodność na social mediach, biblioteki powinny skupić się na regularnym publikowaniu wartościowych, angażujących treści, które odzwierciedlają ich misję i pasję do literatury. Kluczowe jest unikanie nachalnej autopromocji na rzecz autentycznych rekomendacji, interakcji z czytelnikami oraz budowania społeczności opartej na wspólnej pasji do książek. Dodatkowo, współpraca z lokalnymi twórcami i influencerami książkowymi może pomóc w naturalnym dotarciu do szerszego grona odbiorców i zwiększeniu wiarygodności biblioteki w środowisku czytelników online.

Wykorzystanie platform społecznościowych, takich jak BookTok, stało się dla bibliotek nowoczesnym narzędziem promocji czytelnictwa i angażowania społeczności. Oto kilka inspirujących przykładów:

• Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu zorganizowała literacką zabawę #BraczBingo, polegającą na wykreślaniu kolejnych pól na planszy po przeczytaniu książek pasujących do określonych kategorii. Akcja odbywała się w mediach społecznościowych, zachęcając czytelników do aktywnego udziału i dzielenia się postępami online.

Źródło:https://bracz.edu.pl/event/bracz-bingo/

• Miejska Biblioteka Publiczna w Jastrzębiu-Zdroju realizowała projekt „Połączeni literaturą”, mający na celu promocję literatury oraz rozbudzenie potrzeb literackich wśród środowisk wykluczonych i niebędących aktywnymi uczestnikami kultury. Działania obejmowały m.in. tworzenie publikacji elektronicznych i audycji, angażując społeczność lokalną poprzez media społecznościowe. Na co dzień tworzy filmiki i umieszcza na portalach społecznościowych.

Źródło:https://www.facebook.com/bibliotekajastrzebie/photos?locale=pl_PL

• Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku prowadzi różnorodne akcje, kampanie i imprezy czytelnicze, skutecznie zachęcając m.in. uczniów do czytania. Prowadzi swój kanał na Facebooku, TikToku, serwisie X, Instagramie oraz YouTube.

Źródło:https://www.tiktok.com/@ksiaznicapodlaska

• Biblioteki szkolne często sięgają po kreatywne formy promocji książki i czytelnictwa, takie jak book-talking, czytanie performatywne (uczestnicy czytają tekst podzielony na role, zabarwiając go emocjonalnie) czy organizowanie wydarzeń tematycznych, które są następnie relacjonowane w mediach społecznościowych, zwiększając zasięg
  i angażując społeczność.

Źródło:https://www.tiktok.com/tag/szkolnabiblioteka

Źródło:https://www.tiktok.com/search/user?q=%23szkolnabiblioteka&t=1743073813327

Jeśli zaczynasz swoją przygodę z booktokiem, warto obserwować konta, które ukazują różne aspekty literatury i kultury książkowej. Nela ( Culturomaniaczka) to popularna postać, która łączy książki z lifestylowym podejściem, dzieląc się emocjonalnymi reakcjami na książki, bookhaulami i codziennymi sytuacjami książkarki. Kolejnym interesującym kontem jest Emilia ( Mrukbooki), znana z humorystycznych scenek i recenzji książek Young Adult, a także autorka powieści Kiss Cam i Nigdy przenigdy…. Warto również śledzić Adriana ( Podczytany ), który dzieli się kulisami pracy nad własną książką, oraz Maksa ( Bookovicz), który zaraża miłością do literatury i wprowadza humor do książkowego świata. Karolina (Come.bookx) to kolejna osoba, która oferuje książkowe polecajki wyłamujące się z popularnych trendów Booktoka.

Źródło:https://www.tiktok.com/@culturomaniaczka

Źródło:https://www.tiktok.com/@mrukbooki

Źródło:https://www.tiktok.com/search?q=booktok&t=1743074121839

Goodreads to amerykańska witryna internetowa do katalogowania społecznościowego i spółka zależna Amazon, która umożliwia osobom przeszukiwanie jej bazy danych książek, adnotacji, cytatów i recenzji. Użytkownicy mogą się rejestrować i rejestrować książki, aby generować katalogi biblioteczne i listy lektur. Mogą również tworzyć własne grupy sugestii książek, ankiety, sondaże, blogi i dyskusje [https://en.wikipedia.org/wiki/Goodreads].

Źródło:https://www.goodreads.com/